Twee elftallen spelen. De bal kan rollen op de gemeentelijke sportwei naast de kantine of in een heuse voetbaltempel, een mastodont die duizenden fans moet toelaten om afgeschermd van de elementen het spel mee te beleven. Geen groter contrast is denkbaar.
Brazilië heeft zich ertoe verbonden om voor deze wereldbeker 12 stadia te voorzien. De FIFA vereiste er maar 8. Enkele stadia werden gerenoveerd. Zij dateren nog van het vorige WK in Brazilië in 1950, toen het thuisland de finale verloor. Andere stadia zijn volledig nieuw en maar op de valreep klaar.
1. Rio de Janeiro
Maracanã
De grootste capaciteit.
Renovatie
architect Daniel Fernandes Architectos
71159 zitplaatsen
396 miljoen € bouwkost of 5562 € per zitplaats
Matchen:
groep F – Argentinië vs Bosnië-Herzegovina
groep B – Spanje vs Chilli
groep H – België vs Rusland
groep E – Ecuador vs Frankrijk
achtste finale – 1C v 2D
Kwartfinale – W53 v W54
finale – W61 v W62
Het stadion is bijgenaamd Maracana naar de vorm van de bek van een papegaai.
Het is oorspronkelijk gebouwd voor het wk van 1950 en nu gerenoveerd voor het wk 2014,.
De oude betonnen dakstructuur (enkel boven de buitenste tribune) is afgebroken en vervangen door een nieuw dak boven de volledige tribune.
Omdat de gevelstructuur wordt behouden (en dus niet extra belast mag worden) en het nieuwe dak meer oppervlakte heeft, is er gekozen voor een heel lichte structuur.
Het kabel-membraan systeem met binnen-ringstructuur is opgehangen aan de buitenkant. Drukelementen duwen het membraan naar boven, zodat het zicht niet belemmerd is en de kabels nog kunnen doorhangen.
De krachten van de hangende kabels naar binnen toe, worden ter hoogte van de rand opgevangen door een nieuwe buitenringstructuur
De 60 bestaande betonribben werden overgenomen in de 60 nieuwe kabel-membraan elementen met 68 m uitkraging uit 2900 t staal en 43800m2 membraan opp.
De hoofdkabels dienden tijdens uitvoering tegelijk omhoog gebracht te worden, omdat de binnenring alles verbindt en in evenwicht houdt.
2. São Paulo
Arena de São Paulo (Arena Corinthians)
Grootste vertraging.
Nieuwbouw
architect: Aníbal Coutinho of Coutinho, Diegues, Cordeiro Arquitetos
59955 zitplaatsen
271 miljoen € bouwkost of 4512 € per zitplaats
Matchen:
groep A – Brazil v Kroatië (opening match)
groep D – Uruguay vs Engeland
groep B – Nederland vs Chilli
groep H – Zuid-Korea vs België
achtste finale – 1F v 2E
Halve finale – W59 v W60
Het dak boven de tijdelijke zijtribune is een kabel-boog structuur, met als grootste overspanning 170 m
De daken van de hoofdtribune zijn uitkragende vakwerkspanten.
In totaal werd hiervoor 5100 ton structureel staal gebruikt
Ook hier is de uitvoering moeilijk. Omdat bij de grote overspanning delen structureel samenwerken, zijn tijdelijke constructies nodig.
Tijdens de uitvoering zijn er 2 doden gevallen toen een kraan omviel. Daardoor is ook veel tijd verloren, waardoor uit tijdsgebrek de glazen dakpanelen pas na het wk op het dak zullen worden gelegd.
3. Belo Horizonte
Mineirão
Het groenste stadion.
Renovatie
architect: BCMF Arquitetos
56091 zitplaatsen
512 miljoen € bouwkost of 9133 € per zitplaats
Matchen:
groep C – Colombië vs Griekenland
groep H – België vs Algerije
groep F – Argentinië vs Iran
groep D – Costa Rica vs Engeland
achtste finale – 1A v 2B
Halve finale – W57 v W58
Het stadion werd gebouwd van 1959 tot 1965. De renovatie werd voltooid in 2012.
De piste rond het veld werd vervangen door tribunes, waardoor het veld werd verlaagd om iedereen een goed zicht te geven.
6,270,000 liter regenwater kan worden opgevangen en gebufferd om de buurt van water te voorzien. Op het dak liggen zonnepanelen met een capaciteit van 1.4 MW (kostprijs 12.5M€).
Volgens de FIFA was dit stadion het beste op het vlak van voorbereidingswerken. De structurele ingrepen zijn eerder beperkt.
Het bestaande dak uit beton met uitkragende spanten, werd uitgebreid naar binnen met een uitkragende staalvakwerkstructuur, bevestigd aan betonstructuur om samen het extra gewicht op te vangen.
4. Brasilia
Estádio Nacional de Brasilia
Het duurste stadion.
Totaalrenovatie.
architect: Eduardo de Castro Mello en Vicente Castro Mello
65702 zitplaatsen
663 miljoen € bouwkost of 10097 € per zitplaats
Matchen:
groep E – Zwitserland vs Ecuador
groep C – Colombië vs Ivoorkust
groep A – Kameroen vs Brazil
groep G – Portugal vs Ghana
achtste finale – 1E v 2F
kwartfinale – W55 v W56
Third place – L61 v L62
Het oude stadion werd volledig afgebroken. Het dak staat structureel los van de tribune en bestaat uit een hangend kabelsysteem. Deze kabels verbinden de platte drukring op kolommen aan de buitenkant met de hangende trekkende kabelstructuur aan de binnenkant. De drukring zorgt voor het evenwicht en hierdoor kan de kabelstructuur binnenin slank worden uitgevoerd. Het binnenste deel van de hangende structuur is verhoogd om het zicht niet te belemmeren.
Ook hier zijn zonnepannelen en regenwaterrecuperatie voorzien.
Het duurste stadion per zitplaats onder andere door corruptie.
5. Fortaleza
Arena Castelão
Eerste afgewerkte stadion.
Renovatie
architect: José Liberal de Castro
57747 zitplaatsen
159 miljoen € bouwkost of 2757 € per zitplaats
Matchen:
groep D – Uruguay vs Costa Rica
groep A – Brazil vs Mexico
groep G – Duitsland vs Ghana
groep C – Griekenland vsIvoorkust
achtste finale – 1B v 2A
kwartfinale – W49 v W50
Als renovatie werd een groter dak en ondergrondse parkeergarage toegevoegd.
Door de uitstekende vakwerkkolommen kan het nieuwe dak deels opgehangen worden en is de vakwerkdakstructuur eerder slank.
6. Salvador
Arena Fonte Nova
De lichtste dakstructuur.
Totaalrenovatie
architect: Marc Duwe en Claas Schulitz
49280 zitplaatsen
184 miljoen € bouwkost of 3739 € per zitplaats
Matchen:
groep B – Spanje vs Netherlands
groep G – Duitsland vs Portugal
groep E – Zwitserland vs France
groep F – Bosnia-Herzegovina vs Iran
achtste finale – 1H v 2G
kwartfinale – W51 v W52
Het stadion heeft een U-vorm, zoals een amfitheater, met zicht op de stad en het meer.
Het dak is een kabel-membraan structuur. Een centrale hangende binnenring wordt getrokken door de kabels.
Het is een heel lichte minimalistische dakstructuur, zonder balken.
Tussen deze hoofdkabels staan stalen boogjes om het membraan van het dakvlak vorm te geven en af te wateren.
Een deel van het dak is ingestort door een stortregenbui. Een membraan is gevoelig aan regenvervorming en wateropstapeling.
De uitstekende staalstructuur is om de windstabiliteit te garanderen en vervorming te beperken. Wind speelt een grote rol in het ontwerp. Bij windzuiging zou door de lichte dakstructuur kabels kunnen plooien door gebrek aan trekspanning. Hiervoor zijn extra kabels voorzien boven het dak.
7. Porto Alegre
Estádio Beira-Rio
Het Zuidelijkste stadion
Renovatie
architect: Hype Studio
42153 zitplaatsen
243 miljoen € bouwkost of 5771 € per zitplaats
Matchen:
groep E – France vs Honduras
groep B – Australië vs Netherlands
groep H – Zuid-Korea vs Algerije
groep F – Nigeria vs Argentinië
achtste finale – 1G v 2H
Bij dit stadion zijn er door geldproblemen vertragingen opgelopen.
Het dak bestaat uit uitkragende staal vakwerk spanten met esthetisch systeem voor afwatering per spant.
De verfijning van de spanten begint waar ze aan betonnen tribune worden bevestigd, en de krachten worden overgedragen.
8. Recife
Arena Pernambuco
Het meest multifunctionele stadion.
Nieuwbouw.
architect: Fernandes Arquitetos Associados
40604 zitplaatsen
175 miljoen € bouwkost of 4320 € per zitplaats
Matchen:
groep C –Ivoorkust vs Japan
groep D – Italië vs Costa Rica
groep A – Kroatië vs Mexico
groep G – USA vs Duitsland
achtste finale – 1F v 2E
Dit stadion is een nieuwbouw voor het wk, maar ook een multifunctionele universiteitscampus en zonnepaneelcentrale voor 6000 mensen.
Zoals bij de Arena Castelão te Fortaleza hangt het dak aan kolommen, zodat het vakwerk van de dakstructuur verslankt. Alleen zijn het hier massieve kolommen, zoals de onderliggende structuur.
9. Manaus
Arena da Amazônia
Het structureel mooiste stadion.
Nieuwbouw.
architect: gmp Architekten
39573 zitplaatsen
192 miljoen € bouwkost of 4861 € per zitplaats
Matchen:
groep D – Engeland vs Italië
groep A – Kameroen vs Kroatië
groep G – USA vs Portugal
groep E – Honduras vs Zwitserland
Dit stadion is gelegen aan het regenwoud, in een regio waar voetbal minder populair is. Er is sprake van om het stadion te herinrichten als gevangenis.
De structuur is een net van stalen balken met een membraan ertussen. Aan de binnenkant van het dak is er een drukring waartegen de balken steunen en aan de buitenkant is er een trekring, waaraan de structuur hangt. (dit is een drukkende boogstructuur en niet een hangende kabelstructuur). Hierdoor is het mogelijk de aansluiting aan de fundering scharnierend te voorzien.
Ten gevolge van deze ringen, moesten de balken gesteund worden in de constructiefase, vooraleer de ringen (en de volledige rest van de structuur) afgewerkt waren.
Er is vertraging opgelopen door een dodelijk ongeval.
10. Cuiabá
Arena Pantanal
Het meest omstreden stadion.
Nieuwbouw
architect: GCP Architects
39553 zitplaatsen
155 miljoen € bouwkost of 3913 € per zitplaats
Matchen:
groep B – Chilli vs Australië
groep H – Rusland vs Zuid-Korea
groep F – Nigeria vs Bosnië-Herzegovina
groep C – Japan vs Colombië
Hier was hevige kritiek omdat er geen nabijgelegen eerste klasse club is om het stadion te gebruiken. Het protest leidde zelfs tot stakingen in de regio.
De structuur bestaat uit 4 aparte delen met elk een hoofd-vakwerk-dakbalk, elk op 2 vakwerkkolommen.
Dankzij de hoofddakbalk kan het dak verlicht worden enaar een kleinere uitkraging.
Ook hier is het dak naar binnen toe verhoogd, om het zicht van de bovenste plaatsen niet te belemmeren.
Er is 24000 m3 puin van het oude stadion hergebruikt (vooral in aanleg van nieuwe wegen).
Hier had men staal en geld kunnen uitsparen door kolommen te combineren of de dakbalken dieper in het veld te leggen. Waarschijnlijk is dit uit architecturale overwegingen nagelaten.
11. Natal
Arena das Dunas
Het eyecatcher stadion
Totaalrenovatie
architect: GCP Arquitetos
39304 zitplaatsen
138 miljoen € bouwkost of 3507 € per zitplaats
Matchen:
groep A – Mexico vs Kameroen
groep G – Ghana vs USA
groep C – Japan vs Griekenland
groep D – Italië vs Uruguay
De Arena das Dunas werd gebouwd ter vervanging van een bestaand stadion. De vorm van afzonderlijke bloemblaadjes vormt in zijn geheel de figuur van golvende duinen.
Aan de toegangstrappen zorgen de openingen voor visueel uitgesneden stroken.
De structuur bestaat uit een volledig kragende ruimtevakwerkstructuur, bekleed met aluminiumtegels. De structurele delen staan los van elkaar, met een bekleding van de tussengangen in transparant polycarbonaat.
Het stadion is asymmetrisch, met het grootste dak naar de zon gericht.
Na het wk wordt de capaciteit met 10000 plaatsen gereduceerd.
Het stadion is verwezenlijkt 3 % onder het voorziene budget.
Door hier een drukring aan de binnenkant te voorzien zou de structuur verlicht kunnen worden, al wordt dan het visuele effect van losse delen teniet gedaan.
12. Curitiba
Arena da Baixada
Het goedkoopste stadion.
Renovatie
architect: Carlos Arcos
37634 zitplaatsen
96 miljoen € bouwkost of 2546 € per zitplaats
Matchen:
groep F – Iran vs Nigeria
groep E – Honduras vs Ecuador
groep B – Australië vs Spanje
groep H – Algerije vs Rusland
Het betreft een renovatie van een bestaand stadion met tribunes aan 3 zijdes.
De opdrachtgevers werden voor de rechtbank gedaagd, omdat de werken te gevaarlijk zijn voor de bouwvakkers. Het bouwproject is stilgelegd, met grote vertragingen tot gevolg. De grote vakwerkbalken monteren, waar de tribunes behouden bleven, is geen sinecure. Dit verklaart deels de dodelijke ongevallen.
Het bestaande stadion had 1 open zijde.
De nieuwe structuur bestaat uit 2 grote vakwerkliggers over de lengte van het stadion, waar alle daken dwars op steunen met kleinere vakwerkliggers. Deze kleine dakbalken zijn tussenin opgevuld met membranen. Door deze keuze voor 2 vakwerkbalken zijn geen uitkragingen of portieken, waardoor de verticale structuur uit rechte kolommen bestaat en het grondoppervlak beperkt wordt.